قطعات يدكي خودرو

۱. رادياتور (Radiator)

• وظيفه: رادياتور يك مبدل حرارتي است. گرماي (جذب شده) توسط مايع خنك كننده از موتور را به هواي خارج منتقل ميكند.

• ساختار: از يك شبكه لوله هاي فلزي (معمولاً مس يا آلومينيوم) و پره هاي نازك تشكيل شده است. اين پره ها سطح تماس را بسيار افزايش ميدهند تا تبادل حرارت به طور مؤثر انجام شود. رادياتور داراي دو مخزن ورودي و خروجي است.
  

۲. درپوش رادياتور (Radiator Cap)

• وظيفه: اين درپوش بسيار هوشمندانه عمل ميكند. سيستم را تحت فشار (معمولاً ۱ تا ۱.۵ بار) نگه ميدارد. با افزايش فشار، نقطه جوش مايع خنك كننده بالا ميرود (تا حدود ۱۲۰ درجه سانتيگراد) كه از جوش آوردن موتور جلوگيري ميكند. همچنين درپوش رادياتور داراي يك شير اطمينان است كه در صورت فشار بيش از حد، اجازه ميدهد مايع به مخزن اضافه سرريز شود.
  

۳. پمپ آب (Water Pump)

• وظيفه: قلب سيستم و عامل به جريان انداختن مايع خنك كننده در سراسر سيستم است. واترپمپ معمولاً توسط تسمه تايم (Timing Belt) يا تسمه دينام (Serpentine Belt) به حركت درمي آيد.
  

۴- ترموستات (Thermostat)

• وظيفه: تنظيم دماي موتور است. اين قطعه مانند يك شير حساس به دما عمل ميكند.

  • هنگامي كه موتور سرد است، ترموستات بسته است و اجازه نميدهد مايع خنك كننده به سمت رادياتور برود. در عوض، مايع فقط در داخل بلوك موتور و سرسيلندر گردش ميكند تا موتور سريعتر به دماي كاركرد برسد (Warm Up).

  • هنگامي كه موتور به دماي مشخصي (مثلاً ۸۵ درجه) برسد، ترموستات باز ميشود و مسير گردش مايع به سمت رادياتور را باز ميكند تا عمليات خنك كاري آغاز شود.
    

۵. فن رادياتور (Radiator Fan)

• وظيفه: هنگامي كه خودرو با سرعت كم حركت ميكند (مثلاً در ترافيك) يا زير بار سنگين است، جريان هواي ورودي كافي (براثر حركت خودرو) براي خنك كردن رادياتور وجود ندارد. در اينجا فن رادياتور روشن ميشود و هوا را با شدت از ميان شبكه رادياتور عبور ميدهد تا انتقال حرارت انجام شود.
  

• انواع فن رادياتور:

  • مكانيكي: توسط موتور و از طريق يك كلاچ حساس به دما به حركت درميآيد (در خودروهاي قديمي).

  • الكتريكي: امروزه رايج است و توسط يك موتور الكتريكي كنترل ميشود. اين موتور توسط يك سنسور دماي مايع خنك كننده فرمان ميگيرد.

۶. مايع خنك كننده (ضديخ و ضدجوش)

• وظيفه: اين فقط "آب" نيست! يك مايع خاص متشكل از اتيلن گليكول و آب (معمولاً به نسبت ۵۰-۵۰) است.
  

  • نقطه انجماد را پايين ميآورد (از يخ زدن در زمستان جلوگيري ميكند).

  • نقطه جوش را بالا ميبرد.

  • اين مايع داراي مواد افزودني ضد خوردگي و ضد زنگ است كه از استهلاك داخلي سيستم محافظت ميكند.

۷- مخزن اضافه (Overflow Tank / Expansion Tank)

• وظيفه: با گرم شدن موتور، مايع خنك كننده منبسط ميشود. اين مخزن فضاي اضافي را براي انبساط مايع فراهم ميكند. وقتي موتور خنك ميشود، مايع از طريق درپوش رادياتور به سيستم بازميگردد. اين كار از هدررفتن مايع جلوگيري ميكند.
  

۸- هسته گرمكن (Heater Core)

• وظيفه: اين قطعه در واقع يك رادياتور كوچك در داخل كابين خودرو (پشت داشبورد) است. هنگامي كه بخاري داخلي خودرو را روشن ميكنيد، يك شير اجازه ميدهد مايع داغ از موتور از داخل اين هسته عبور كند. فن هواي cabin (كابين) روي آن مي دمد و هواي گرم توليد ميكند.
  

۹- سنسور دماي مايع خنك كننده (فشنگي رادياتور)

• وظيفه: دماي مايع خنك كننده را دائماً اندازه گيري كرده و اطلاعات را به (ECU) خودرو ارسال ميكند. اي سي يو از اين دادهها براي تنظيم نسبت سوخت و هوا، كنترل احتراق و فعال كردن فن رادياتور استفاده ميكند. اين سنسور همچنين اطلاعات را براي نشان دادن روي دماسنج داشبورد ارسال ميكند.

۱۰- لوله ها و شيلنگ ها (Hoses)

• وظيفه: شبكه انتقال مايع خنككننده بين اجزاي مختلف سيستم هستند.

  • شيلنگ فوقاني رادياتور: مايع داغ را از موتور به رادياتور ميبرد.

  • شيلنگ تحتاني رادياتور: مايع خنك شده را از رادياتور به موتور برميگرداند.

  • شيلنگهاي بخاري: مايع را به هسته گرمكن و از آن منتقل ميكنند.
    

چرخه كاري سيستم خنك كننده خودرو (خلاصه):

1. موتور سرد: ترموستات بسته است. پمپ آب، مايع خنك كننده را فقط در داخل بلوك موتور و سرسيلندر به گردش درميآورد تا موتور سريع گرم شود.

2. رسيدن به دماي كاركرد: وقتي دماي مايع به حد (تنظيم شده ترموستات) رسيد، ترموستات باز ميشود.

3. چرخه كامل: مايع داغ از موتور خارج شده، از طريق شيلنگ فوقاني وارد رادياتور ميشود. در رادياتور، حرارت خود را از دست داده و خنك ميشود. سپس توسط پمپ آب، از طريق شيلنگ تحتاني مجدداً به موتور بازگردانده ميشود.

4. كنترل دما: اگر جريان هواي طبيعي (مثلاً در سرعتهاي بالا) براي خنك كردن كافي نباشد، سنسور دماي coolant فرمان روشن شدن فن الكتريكي را صادر ميكند.

5. انبساط: مايع منبسط شده به مخزن اضافه سرريز ميكند و هنگام خنك شدن، دوباره به سيستم مكش ميشود.

اين همكاري دقيق بين تمامي اين اجزا اين اطمينان را مي دهد كه موتور خودرو شما هميشه در بهترين دما و شرايط ممكن كار ميكند.